Danıştay 8. Dairesi ve 10.Dairesi’nin Madencilik Yönetmeliği’ndeki düzenleme ile ilgili yürütmenin durdurulması kararı verilmesi ile bir kez daha zeytin katliamına “dur” denildi.
Madencilik Yönetmeliğine bir fıkra eklenerek zeytin sahalarının maden faaliyetlerine açılmasına Danıştay bir kez daha “dur” diyerek yürütmenin durdurulmasına karar verdi. Zeytin katliamının önüne geçilmesini sağlayacak yürütmenin durdurulması kararı bu kez Danıştay 8.Dairesi ile 10.Dairesi tarafından ortaklaşa verildi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 1 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan “Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile maden sahalarına denk gelen zeytinlik alanların madencilik faaliyetinin yapılabilmesi için zeytin ağaçlarının taşınması veya kesilmesi, madencilik faaliyeti tamamlandıktan sonra alanın rehabilite edilmesini öngören düzenleme, Danıştay 8.Dairesi tarafından daha önce ders niteliğinde bir karar ile yürütmesi durduruldu.
Kamu Yararı Enerjide Değil Zeytincilikte
Çiftçi Sendikaları (Çiftçi-Sen)’nin başvurusu üzerine Danıştay 8. Dairesi, oybirliği ile aldığı yürütmenin durdurulması kararında bu yönetmeliğin uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız zararlara neden olacağı ifade edildi. Enerji Bakanlığı elektrik ihtiyacını bahane ederek bu düzenlemeyi “kamu yararı” için zorunlu olduğunu savunsa da Danıştay, asıl kamu yararının zeytincilikte olduğunu bir kez daha göstermiş oldu.
Ortak Kararla Madencilik Yönetmeliğinde Yürütme Durduruldu
Danıştay 8.Dairesi’nin 20 Nisan 2022 tarihinde verdiği “yürütmenin durdurulması” kararını Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Danıştay’ın en üst yargı organı olan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na başvurarak temyiz etti. Kurul, bu itiraz üzerine, kararı 8.Daire’nin vermesinin yanlış olduğunu, asıl kararın Danıştay 10.Dairesi tarafından verilmesi gerektiğine hükmetti. Ayrıca 8. Daire tarafından verilen yürütmenin durdurulması kararını kaldırdı.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 22 Haziran 2022’de iki dairenin oluşturacağı ortak bir kurulla bu davanın karara bağlanmasına hükmetti. İki dairenin oluşturduğu ortak kurul 13 Eylül 2022 tarihli kararında bir kez daha yürütmenin durdurulması kararını verdi. İki dairenin ortak kararı ile 8.Dairenin daha önce verdiği karar hemen hemen aynı.
Yönetmelik Düzenlemesi Anayasaya Aykırı
Çiftçi Sendikaları (Çiftçi-Sen) dava açarken, dava konusu düzenlemenin, Anayasanın 45. maddesine aykırı olduğunu, tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanların madencilik faaliyetlerine açılması sonucunu doğuracağı ve binlerce yıllık zeytinlik alanlarda var olan tarihi, kültürel, ekonomik ve turistik değerlere zarar vereceğini ileri sürdü.
3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’un 20. maddesi uyarınca, zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mâni olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamayacağı ve işletilemeyeceği, nitekim Danıştay Sekizinci Dairesinin daha önce de bu yönde kararının bulunduğunu öne sürmüştü.
Taraflara Tebliğ Edilen Kararın Ayrıntıları Şöyle;
“Yapılan açıklamalar çerçevesinde, Maden Kanunu’nda madencilik faaliyetleri için, ilgili kanun hükümlerine yapılan atıf ve 3573 sayılı Kanun ile getirten sınırlamalar ve yasaklamaların Yönetmelikle ile ortadan kaldırılması mümkün olmadığından. 3213 sayılı Kanunda ya da 3573 sayılı Kanunda değişiklik yapılmaksızın dava konusu Yönetmelik değişikliği ile zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetine davalı İdarenin izni ve madencinin taahhütnamesi ile olanak sağlayan düzenlemede hukuka uyarlık görülmemiştir.
Dava konusu düzenleme ile zeytinlik alanlarda, zeytinlerin sökülmek ve taşınmak ya da sökme ve taşıma yoluna dahi gidilmeksizin madencilik faaliyeti yürütülmesine imkan tanındığından sökülen ve taşınan ya da madencilik faaliyeti nedeniyle tahrip olan alanların eski hale getirilmesinin mümkün olmaması sebebiyle Yönetmeliğin uygulanmasının telafisi güç ve imkansız zararlar doğuracağı açıktır.
Bu durumda. 2577 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen 27. maddesinde yer alan koşulların birlikte gerçekleştiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.”
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1-01/032022 tarihli 31765 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1 maddesi 4’e eklenen Maden Yönetmeliğinin 115 maddesinin 4. fıkrasının YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA,
2- Karann tebliğini izleyen günden itibaren 7 (yedi) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna itiraz yolu açık olmak üzere, 13/09.2022 tarihinde gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
Haber// Ali Ekber YILDIRIM
